Güigüí, Güi-Güi lub Guguy to masyw górski znajdujący się na wybrzeżu w środkowo-zachodniej części Gran Canarii, na Wyspach Kanaryjskich, w Hiszpanii, w obrębie gminy La Aldea de San Nicolás. Rezerwat graniczy od południa z parkiem wiejskim Nublo. Jest on chroniony jako specjalny rezerwat przyrody i obszar wrażliwości ekologicznej o powierzchni 2920,9 ha. 7 września 2021 roku Cabildo de Gran Canaria i Consejería de Transición Ecológica del Gobierno de Canarias przedstawiły Ministerstwu ds. Przemian Ekologicznych i Wyzwań Demograficznych propozycję uznania go za park narodowy. Rezerwat jest chroniony jako specjalny rezerwat przyrody i obszar wrażliwości ekologicznej o powierzchni 2920,9 ha.
Opis
Specjalny rezerwat przyrody Güigüí, ze względu na swoją niedostępność, jest obszarem o optymalnym stanie zachowania. Obszar ten jest naturalnie ograniczony pasmem gór, które oddzielają go od doliny La Aldea, o bardzo wyraźnej rzeźbie terenu, ze stromymi i starymi wąwozami należącymi do pierwszego cyklu Paleocanaria, wulkanu tarczowego, który dał początek wyspie. Znajduje się tu najstarsza w Hiszpanii rura wulkaniczna, licząca 14,5 miliona lat, zamieszkana przez unikalną faunę jaskiniową.
Jego strome, klifowe wybrzeże łagodnieje u ujść wąwozów, gdzie znajdują się żwirowe i piaszczyste plaże, a dwa duże obszary roślinności klimatycznej wzbogacone są innymi zbiorowiskami porastającymi klify i wąwozy, w których znajdują się stałe lub okresowe zbiorniki wodne. Znajduje się tu interesujący przykład kardonal-tabaibal i pozostałości lasu ciepłolubnego, z zagrożonymi endemitami występującymi wyłącznie na tym obszarze oraz wyjątkową fauną i florą.
W górach Hogarzales znajdują się stanowiska archeologiczne, a w Ajódar twierdza rdzennych mieszkańców Gran Canarii. Podczas podboju wyspy w Güigüí doszło do starć.
Stanowi część Sieci Chronionych Przestrzeni Naturalnych Wysp Kanaryjskich oraz Sieci Natura 2000 jako Specjalny Obszar Ochrony (ZEC).
Geologia
Güigüí to obszar zajmowany przez centralny grzbiet, Montaña de Hogarzales i Montaña del Cedro, z którego głębokie wąwozy, wycięte przez erozję i oddzielone wąskimi przecięciami grzbietów o schodkowym wyglądzie na zboczach, schodzą z wysokości 1000 metrów do poziomu morza w odległości mniejszej niż 5 km.
Znajdują się tu materiały pochodzące z najstarszego cyklu wulkanicznego na wyspie, formacje bazaltowe osiągające wysokość ponad 1000 metrów, a także trachyolity pozakalderowe, znajdujące się na szczycie poprzednich, które grupują materiały siarczanowe z obszaru Caldera de Tejeda. Znajdują się tu również liczne groble o nachyleniu od pionowego do odwróconego, a także materiały osadowe pochodzące z osadów detrytycznych dawnych osadów aluwialnych i tarasów, osadów z wąwozów, osadów z plaż i gruzu ze zboczy. Jeśli chodzi o wybrzeże, akrecje materiałów osadowych znajdują się w skałach Caldera de Tejeda, które znajdują się w Caldera de Tejeda.
Jeśli chodzi o wybrzeże, klify wraz z towarzyszącymi im raszami morskimi wyznaczają strome skarpy, wśród których znajdują się ciemnopiaszczyste plaże Güigüí Chico (350 metrów) i Güigüí Grande (360 metrów), do których trzeba dojść pieszo przez ponad dwie godziny drogą górską lub łodzią. Wybrzeże Güigüí Chico i Güigüí Grande (360 metrów), do których można dotrzeć łodzią.
Flora
Wyznaczenie go na specjalny obszar ochrony wynika z faktu, że występują na nim gatunki endemiczne, takie jak kosaciec Andén Verde (Lotus callis-viridis), oraz siedliska o znaczeniu wspólnotowym, takie jak termośródziemnomorskie i przedstepowe zarośla, gaje palmowe Phoenix, lasy Olea i Ceratonia, endemiczne śródziemnomorskie lasy Juniperus ssp. oraz pola lawy i naturalne wyrobiska.
Na tym terenie zinwentaryzowano prawie 250 taksonów flory naczyniowej, a masyw ten stanowi imponującą ostoję florystyczną, w której występują gatunki endemiczne występujące wyłącznie na Gran Canarii, takie jak cabezote (Cheirolophus falcisectus), wspomniany już corazoncillo de Andén Verde, gorczyca guayedra (Descurainia artemisioides) czy algafiton Tamadaba (Dendriopoterium menendezii). Różnorodność rzeźby terenu tworzy dwa duże obszary o zróżnicowanej roślinności, poniżej i powyżej 700 m n.p.m., a także podmokłe wąwozy i klify.
Na wysokości powyżej 700 m n.p.m. oraz na wyższych klifach i platformach znajdują się świadectwa występowania sosny kanaryjskiej (Pinus canariensis), a także żarnowca (Chamaecytisus proliferus ssp. meridionalis), tymianek (Micromeria lanata i M. tenuis) oraz gatunki endemiczne, takie jak m.in. algafiton, magarza szczytowa (Argurantemum adauctum ssp. gracile) i salviablanca szczytowa (Sideritis dasygnaphala).
Formacje termosklerofilne reprezentowane są przez dzikie drzewa oliwne (Olea cerasiformis), drzewa mastyksowe (Pistacia atlantica), palmę kanaryjską (Phoenix canariensis), jałowce (Juniperus turbinata ssp. canariensis) i cedry (J. cedrus). Na najwyższych klifach w sektorze NE występują gatunki związane z monteverde, takie jak wrzos (Erica arborea), peralillo (Maytenus canariensis) i wawrzyn (Laurus novocanariensis).
Poniżej wysokości 800-700 m n.p.m. tabaibal-kardonalny występuje między innymi razem z tabaiba de tolda (Euphorbia aphylla), tabaiba amarga (E. regis-jubae), taginaste blanco (Echium deicasnei), verode (Kleinia neriifolia). W pasie przybrzeżnym występują zbiorowiska halofilne, takie jak tabaibales de tolda, magarzas (Argyranthemum ssp. ), wiecznie zielone rośliny zimozielone, takie jak Amagro (Limonium sventenii), a na brzegu plaży roślinność psammofilna, między innymi ostrokrzew nadmorski (Tetraena fontanesii), goryczka (Launaea arborescens), słonorośl zielona (Schizogyne glaberrina) i kadzidłowiec mauretański (Artemisia ramosa).
W korytach wąwozów występują trzciny (Arundo donax), gatunek inwazyjny, szuwary (Juncus ssp.), trzciny (Phragmites australis) i sitowie (Typha domingensis), a także ważne populacje palmy kanaryjskiej (Phoenix canariensis) oraz liczne gatunki zastępujące lasy sosnowe, ciepłolubne i nitrofilne.
Fauna
Kręgowce
Płazy są reprezentowane przez żabę południową (Hyla meridionalis) i żabę trawną (Pelophylax perezii), w siedliskach, gdzie występuje woda. Wśród gadów występują gatunki endemiczne dla wyspy, takie jak jaszczurka olbrzymia Gran Canaria (Gallotia stehlini), mulica Gran Canaria (Chalcides sexlineatus sexlineatus) czy perinquen Boettgera (Tarentola boettgeri).
Ptaki są najliczniej reprezentowanymi kręgowcami, o szerokiej różnorodności siedlisk, w tym ptaki związane z wodami wąwozów, takie jak gołąb skalny (Columba livia livia), kos kanaryjski (Turdus merula cabrerae), alpis (Motacilla cinerea canariensis) i robinia (Erithacus rubecula superbus).
Na terenach zantropizowanych i na zboczach wąwozów występują m.in. takie gatunki jak gołąb skalny, gołąb pocztowy, robinia, pustułka kanaryjska (Falco tinninculus canariensis), turkawka (Streptopelia turtur), dudek (Upupa epops), świergotek (Anthus berthelotii), zięba kanaryjska (Phylloscopus canariensis).
Na poziomie morza oraz w środowisku plażowym i przybrzeżnym, z obecnością grzęd mew i okazjonalnymi wizytami czapli małej (Egretta garzetta), zimorodka (Numenius phaeopus), sieweczki kentucky (Charadirus alexandrinus), sieweczki małej (Ch. dubius), Dunlin (Calidris alba), Dunlin (C. alpina), Rybitwa rzeczna (Sterna hirundo) i Mewa żółtonoga (Larus michahellis atlantis).
Klify są cennymi miejscami gniazdowania kormorana (Calonectris diomedea borealis), rybołowa (Pandion haliaetus), jastrzębia pospolitego (Falco pelegrinoides), petrela zwyczajnego (Hydrobates pelagicus) i petrela Bulwera (Bulweria bulwerii). W stromych wąwozach ze szczelinami i jaskiniami gniazdują myszołów (Buteo buteo insularum), sowa uszata (Asio otus canariensis), wrona kanaryjska (Corvus corax canariensis), jerzyk jednobarwny (Apus unicolor), zięba trębacz (Bucanetes githagineus amantum) i pustułka kanaryjska.
Natomiast w zaroślach cardonal-tabaibal żyją takie gatunki, jak czarnogłówka (Sylvia conspicillata orbitalis), srokosz (Lanius meridionalis koenigi), trznadel, świergotek polny, kuropatwa, wróbel domowy (Petronia petronia maderensis), kanarek (Serinus canarius), turkawka i dudek. Wśród pozostałości po ciepłolubnych lasach można spotkać czarnogłówkę (Sylvia melanocephala leucogastra), czarnogłówkę (Sylvia atricapilla heineken), sikorę modrą (Parus teneriffae hedwigii) i kanarka.
Do ssaków zalicza się nietoperza górskiego (Hysugo savii) oraz gatunki inwazyjne i szkodliwe, takie jak królik, jeż, mysz, szczur i zdziczała koza, z których ta ostatnia jest bardzo szkodliwa, a także kot wędrowny, który jest szkodliwym drapieżnikiem endemicznych ptaków i gadów.
Bezkręgowce
Fauna bezkręgowców na tym obszarze jest bardzo bogata i zróżnicowana, z licznymi gatunkami endemicznymi Gran Canarii i Wysp Kanaryjskich.
Wśród ślimaków występujących wyłącznie na wyspie można wymienić ślimaka chuchanguita (Napaeus josei), nicienie Meloidogyne javanica, pajęczaki, których 5 gatunków występuje wyłącznie na Gran Canarii, a także Calyptophthiracarus canariensis i Hermanniella laurisilvae, będące endemitami archipelagu, oraz inne gatunki pająków.
Najliczniej reprezentowane są owady, Coleoptera z ponad 8 wyłącznymi gatunkami endemicznymi i 5 endemicznymi dla archipelagu; Dermatoptera z takimi gatunkami, jak kolczatka jasna (Labidura riparia) czy mucha nosowa owcza (Oestrus ovis); hemiptera z 7 endemicznymi gatunkami kanaryjskimi; amphipoda malacostractaceans z endemicznym gatunkiem kanaryjskim, topielicą fontannową (Pseudoniphargus fontinalis); i wreszcie endemiczny stonoga grankanaryjska (Dolichoiulus architheca).
