Plaża Barayo to plaża położona w zachodniej części Księstwa Asturii (Hiszpania), pomiędzy gminami Navia i Valdés. Wpływa do niej rzeka Barayo.
Jest to ujście rzeki Barayo, która oddziela okręgi Navia i Valdés, przy czym większość plaży należy do okręgu Valdés. Znajduje się na zachodnim wybrzeżu Asturii, w pasie ziemi, który został zaklasyfikowany jako Krajobraz Chroniony Zachodniego Wybrzeża Asturii. Jest uważany za "Krajobraz malarzy i malarek zachodniego wybrzeża Asturii".
Jest uważany za "malowniczy krajobraz". Nie tak dawno temu w pobliżu znajdowała się wioska Barayo, dziś niezamieszkana.
Sklasyfikowany jako Częściowy Rezerwat Przyrody, OSO i OZW, posiada bujny obszar wydm i bagien o dużych walorach ekologicznych i krajobrazowych, a także środowisko zamieszkałe przez zarośla, lasy, klify itp. Jest to unikalny system ekologiczny, który stanowi wspaniały przykład roślinności wydmowej i plażowej, z bardzo interesującymi i różnorodnymi gatunkami botanicznymi. Jest zachowany w stanie półdzikim i stanowi przedmiot badań i zarządzania ze względu na swoje położenie i zróżnicowaną florę. Jest to plaża skierowana na północny wschód.
Plaża skierowana na północny wschód, z jednym z najdrobniejszych piasków w Asturii. Stosunkowo mało niebezpieczna ze względu na praktycznie płaskie piaszczyste dno, które sprawia, że prądy podwodne występują rzadko.
Lokalizacja
Obszar ten, położony między gminami Navia i Valdés, obejmuje linię brzegową od Punta Romanellas do plaży Arnela.
Można do niego dojechać z Vigo (Puerto de Vega) i z Sabugo (Otur). Klify Vigo (Navia) zapewniają wspaniałe widoki na całą okolicę. Można do nich dotrzeć drogą NV-2, a po dotarciu do wioski drogą do parkingu lub oznakowaną ścieżką, która zmienia się w szlak. Z miasta Sabugo (Valdés) należy jechać drogą drugiej klasy, która prowadzi prawie do plaży.
Dostęp pojazdów do doliny jest zabroniony.
Opis
Rezerwat Przyrody Barayo, o powierzchni około 2,5 km², położony na granicy Navii i Valdés, stanowi unikalny system ekologiczny, będący wspaniałym przykładem roślinności wydmowej i plażowej, z dużą różnorodnością gatunków botanicznych o dużym znaczeniu.
Nudyzm jest powszechny, bardziej rozpowszechniony po prawej stronie.
W 2006 r. na tym obszarze wybuchł straszliwy pożar, prawdopodobnie spowodowany jakimiś interesami gospodarczymi, który, choć nie dotknął dolnej części, pozostawił na zachodnim brzegu blizny. Dzięki niezwykłej zdolności tej ziemi do samoregeneracji, krajobraz wkrótce powróci do tego, czym był kiedyś.
Plaża i ujście Barayo są administracyjnie chronione jako Częściowy Rezerwat Przyrody i stanowią przestrzeń naturalną o wyjątkowej wartości ze względu na bogate zbiorowiska roślinne bagien i wybrzeża, a także ze względu na występowanie charakterystycznej fauny - nadal można tu spotkać ssaki, takie jak wydra. Bar piaszczysty, utworzony przez wlewy rzeczne, ma długość 670 m i powierzchnię 16,75 ha. Znajdują się tu dwa pasma wydm, których powstawanie jest spowodowane głównie wiatrami północno-wschodnimi.
Przy ujściu rzeka Barayo tworzy estuarium o dużej wartości przyrodniczej i walorach krajobrazowych. Ujście rzeki powstało w wyniku podniesienia się poziomu morza, które zalało dolne odcinki licznych dolin rzecznych. W miarę cofania się morza i naturalnej sedymentacji obszar ten wypełnił się, zmniejszając wpływy morskie i dając początek obecnemu krajobrazowi.
Klify na wschodnim brzegu są praktycznie zbudowane z kwarcytu.
Na wysokości piaszczystej plaży, wchodzącej w głąb morza, znajdują się jaskinie zwane Las Sántinas. Podczas odpływu i podążania wzdłuż tego klifu w skalistym zboczu znajduje się kilka zagłębień o różnych kolorach. Odcienie te, od ciemnobrązowych, przez żółte i pomarańczowe, po kardynalną czerwień, są wynikiem inkrustacji porostów na satynowanej powierzchni kwarcytu.
Natomiast klify po stronie zachodniej są zbudowane z łupków, co powoduje ciekawy kontrast między tymi dwoma brzegami.
Wydaje się, że oprócz tego, że jest to granica geograficzna między gminami Navia i Valdés, wyznacza ona również granicę geologiczną między dwoma rodzajami podłoża: zachodnim łupkiem i wschodnim kwarcytem.
Flora
Roślinność plaż i wydm jest w doskonałym stanie zachowania, z dobrą reprezentacją zbiorowisk wydmuchowych z klasy Cakiletea maritimae. W kordonie wydmowym zachowały się zbiorowiska wydm zarodkowych i wtórnych w dobrym stanie zachowania, za którymi znajduje się las sosnowy Pinus pinaster.
Za pasem wydm ujście rzeki Barayo tworzy cenny kompleks "zbiorowisk subhalofilnych", w tym trzcinowisk i szuwarów. Występowanie obszarów bagiennych pozwala na reprezentowanie olsów zachodnich i bagiennych.
Na końcach ujścia Barayo występują zespoły roślinności klifowej typowe dla zachodniego wybrzeża Asturii, a na zboczach, które zamykają ujście rzeki, seria oligotroficznych karbiontów galicyjsko-asturyjskich.
Wszystkie te gatunki tworzą unikalną grupę w regionie.
Obecnie charakterystyczną roślinnością pokrywającą równiny Barayo są bagna trzcinowe (wilgotne, lekko zasolone gleby).
Rzeka płynie przez stare mokradła, ostro skręcając na zachodzie na ostatnim odcinku, a następnie cofa się na południe i wpływa z powrotem do morza wzdłuż zachodniej strony doliny. Ta kręta trasa powstała w wyniku zderzenia potężnych sił geologicznych - morza i wiatru z jednej strony oraz rzeki i grawitacji z drugiej. Na tym ostatnim odcinku rzeka skręca, wymuszona przez linie wydm na tyłach plaży.
Przesuwanie się tych wydm zostało sztucznie spowolnione i ustabilizowane przez plantacje sosny. Stanowią one ekosystem o szczególnej wartości i wrażliwości, w którym żyją liczne gatunki prawnie chronione, zdolne do wytrzymania suchości i zasolenia powietrza oraz mobilności środowiska, które je podtrzymuje.
W miarę zmniejszania się zasolenia morza, na brzegach koryta rzeki można zaobserwować wzrost liczebności charakterystycznych gatunków nadrzecznych - olch i wierzb (Alnus glutinosa, Salix sp.), dających początek liściastemu lasowi łęgowemu.
Na terenie rezerwatu znajdują się siedliska o dużym znaczeniu przyrodniczym, w tym bagna, plaża i wydmy, klify oraz nadrzeczne lasy. Potrzeba ich ochrony wynika z jednej strony z obecności gatunków chronionych, a z drugiej strony z faktu, że są to siedliska rzadkie, a czasem poważnie zagrożone.
W szerokich meandrach opisanych przez rzekę, za piaszczystymi pasami wydm, występują subhalofilne zbiorowiska bagienne, co świadczy o ograniczonym przenikaniu słonych wód z morza.
Przed terenem bagiennym na plaży Barayo powstał ważny system wydm. W przeszłości był on obsadzany sosnami w celu spowolnienia postępu wydm.
W Barayo zachowały się niektóre zbiorowiska roślinne charakterystyczne dla górnej granicy plaży, do której dostęp jest możliwy tylko podczas przypływów i która korzysta z dostaw substancji odżywczych dostarczanych przez osady z prądów morskich. Do zbiorowisk tych należy m.in. mlecznik nadmorski (Euphorbia peplis), sklasyfikowany jako wrażliwy na zmiany siedliska i występujący, oprócz Barayo, jedynie na plażach Frexulfe, w okręgu Navia, oraz Bayas, pomiędzy granicami Castrillón i Soto del Barco.
Po tym pierwszym, efemerycznym pasie roślinności następują wydmy embrionalne zasiedlone przez zbiorowiska wieloletnich i otwartych traw, wśród których dominuje trawa morska (Elymus farctus ssp. Boreatlanticus), a towarzyszą jej inne rośliny psammohalofitowe.
Trzeci pas tworzą wydmy białe lub półstałe, zajęte przez wysokie, gęste zbiorowiska zielne zdominowane przez brzozę brodawkowatą (Ammophila arenaria ssp. australis), której towarzyszą mlecznica nadmorska (Euphorbia paralias), ostrokrzew nadmorski (Eryngium maritimum) lub wydmowa wiązówka błotna (Calystegia soldanella) o dużych, efektownych, różowych, dzwonkowatych kwiatach.
Wreszcie to, co powinno być wydmami szarymi, jest zdegradowane przez stare plantacje sosnowe.
Fauna
Niewielkie rozmiary rezerwatu i jego położenie w środowisku silnie zhumanizowanym sprawiają, że fauna nie jest główną atrakcją przyrodniczą tego miejsca, choć dobry obserwator będzie w stanie docenić niezwykłą różnorodność zawartą na tak małej przestrzeni.
Ptaki są niewątpliwie najlepiej reprezentowaną grupą fauny. Na obszarze piaszczystym często występują różne gatunki mew (Larus sp.pl.), podczas gdy wewnętrzna część ujścia jest schronieniem dla krzyżówki (Anas platyrhynchos), kaczki (Gallinula chloropus) i, czasami, czapli siwej (Ardea cinerea).
Podczas jesiennej wędrówki często spotykane są różne ptaki brodzące, a na pobliskich wysepkach nierzadko można zobaczyć lęgowe jelenie (Phalacrocorax aristotelis), które zostały wpisane na listę obiektów o szczególnym znaczeniu. Ostrygojad (Haemetopus ostralegus), sklasyfikowany jako wrażliwy na zmiany siedliska, może być obserwowany żerujący w ujściu rzeki, chociaż jego obszar lęgowy znajduje się na klifach położonych dalej na zachód.
Zwyczajów zachodniej Asturii, pustułek, myszołowów, wron, gawronów, kawek, gołębi, kosów… nie mogło zabraknąć w Barayo.
Często można spotkać wydrę (Lutra lutra), która w ostatnich latach wydaje się wracać do zdrowia, choć nadal jest prawnie chroniona jako gatunek o szczególnym znaczeniu.
Można nawet znaleźć ślady nocnych wędrówek dzików. Nierzadko można odwiedzić miejsce wypasu saren.
W obszarze cofki, bagna zajęte przez trzcinę i szuwary. Można tu zobaczyć łyski, krzyżówki i czaple siwe. Owady, takie jak ważki, samogłowy, strzyżyki… bardzo częste w lecie.
W końcowym odcinku rzeki nie brakuje pstrągów, muli i węgorzy.
W pobliżu brzegu można łatwo spotkać mewy czarnogłowe, czarnogłowe i żółtonogie.
I oczywiście w strefach pływów zamieszkują je typowi mieszkańcy, tacy jak mięczaki (limpety, bigarosy…), skorupiaki, szkarłupnie i wiele innych.
